مطالعه اثرات تجویز خوراکی نانو ذرات نقره بر برخی بافت‌های حیاتی ماهی زبرا (Danio rerio)

زمینه مطالعه: در سال‌های اخیر فن‌آوری نانو بویژه استفاده از این مواد در آبزی پروری گسترش یافته که دارای تأثیرات مثبت و منفی بر روی آبزیان است. هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر کاربرد و اثرات استفاده مستقیم (تجویز خوراکی) نانو ذرات نقره در جیره غذایی ماهی زبرا (Danio rerio) می‌باشد. روش کار: برای سنجش استاندارد بودن نانو ذرات نقره مورد استفاده توسط روش‌های TEM، SEM، EDX و طیف سنجی UV-Vis، در شرایط آزمایشگاهی ویژگی‌های این کلوئید با موفقیت ارزیابی گردید. در مطالعه سمیت حاد (LC50 96 ساعته) تعداد 540 ماهی زبرا ( میانگین وزن g 5/0± 2)، به 9تیمار در سه تکرار که در معرض غلظت‌های mg/kgfood 0، 10، 50، 100، 200، 400، 600، 800 و 1000 قرار گرفتند، تقسیم گردیدند (OECD، 2000). پس از تعیین غلظت کشنده به منظور بررسی ضایعات میکروسکوپی بافت‌های کبد، روده، آبشش و کلیه ماهی زبرا از غلظت های زیر کشنده (100mg/kgfood، 400، 600 و 800) استفاده گردید. ماده مورد استفاده بصورت همگن با خوراک ماهی زبرا مخلوط شده و به مدت 8 هفته ماهی‌ها با خوراک مخصوص هر تیمار تغذیه گردیدند. سپس به منظور سنجش نانو ذرات نقره در بافت‌های ماهی از روش هضم مرطوب، با کمک دستگاه کوره گرافیتی استفاده گردید. نتایج: بر اساس نتایج آزمون های سم شناسی حاد میزان LC50 96 ساعته نانو ذرات نقره در 24، 48، 72 و 96 ساعت به ترتیب mg/kgfood 601/804 ، 637/486، 696/323، 208/195 محاسبه گردید. مهمترین ضایعات میکروسکوپی و هیستوپاتولوژیک به ترتیب در بافت‌های کبد؛ (پرخونی عروق و سینوزوئیدها، دژنراسیون هپاتوسیت‌ها)، روده؛ (همجوشی قسمت‌هایی از لایه های مخاطی روده، تنگ شدن مجرای روده) آبشش و در کلیه نیز مشاهده گردید. بیشترین تجمع زیستی نقره به ترتیب در بافت‌های کبد، آبشش و ماهیچه اتفاق افتاد (05/۰>p). نتیجه گیری نهایی: با توجه به آسیب‌های مشاهده شده، استفاده از این نانو ذرات در آبزی پروری و تغذیه ماهیان با این نانو ذرات به عنوان یک ماده ضد میکروبی و نیز رهایش آن‌ها به محیط زیست توصیه نمی‌شود.